نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی و عوارض سرطان (۱) (آسیب اعصاب محیطی در سرطانها)

نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی و عوارض سرطان (۱) (آسیب اعصاب محیطی در سرطانها) ، Treatment of Peripheral Neuropathy in Cancer Patient

نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی و عوارض سرطان (قسمت اول) (آسیب اعصاب محیطی در سرطانها) را در این مقاله بررسی می کنیم. نوروپاتی محیطی مجموعه ای از علائم ناشی از آسیب اعصاب است که دور از مغز و نخاع هستند. این اعصاب دور، اعصاب محیطی نامیده می شوند که حس را به مغز منتقل می کنند و حرکت دست­ها و پاها را کنترل می کنند. همچنین مثانه و روده را نیز کنترل میکنند.

 

نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی

برخی از شیمی­ درمانی­ها و سایر داروهای مورداستفاده برای درمان سرطان می توانند به اعصاب محیطی آسیب برسانند. وقتی این اتفاق می افتد، آنرا «نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی­ درمانی» می­نامند (CIPN). این می تواند یک عارضه جانبی ناتوان کننده درمان سرطان باشد.

 

علایم CIPN چیست؟

علائم یا نشانه های نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی­ درمانی (CIPN) خیلی بستگی به عصب درگیر دارد. بیشترین علائم عبارتند از:

درد (ممکنست در همه جای بدن وجود داشته باشد یا مانند درد تیر کشنده و دردناک بیاید و برود).
سوزش
احساس مورمور شدن (احساس سوزش یا سوزن سوزنی شدن) یا برق و شوک مانند درد.
از دست دادن حس (که می تواند بی حسی یا توانایی کمتر در احساس فشار، لمس، گرما یا سرما باشد).
مشکل در استفاده از انگشتان دست برای برداشتن و نگه داشتن اشیا، از دست افتادن اشیا.
عدم تعادل.
افتادن یا لغزش در هنگام راه رفتن.
حساسیت بیشتر به سرما یا گرما.
حساسیت بیشتر به لمس یا فشار.
کاهش عضلات.
ضعف عضلات.
مشکل بلع.
یبوست.
درد هنگام دفع ادرار.
تغییرات فشارخون.
کاهش رفلکس یا رفلکس نداشتن.

 

CIPN می تواند درد شدید ایجاد کند و می تواند بر توانایی شما در انجام کارهایی نظیر راه رفتن، نوشتن، بستن دکمه پیراهن یا برداشتن سکه تأثیر بگذارد. اگر CIPN خیلی بد شود، می تواند مشکلات جدی مانند تغییر ضربان قلب و فشارخون، افتادن­های خطرناک، مشکل تنفس، فلج، یا نارسایی اندام به همراه داشته باشد.

در مورد هرگونه علائمی از CIPN با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید. آن ها با دقت بررسی می­کنند تا ببینند آیا مشکلات بدتر شده است و ممکنست لازم باشد برنامه درمان­ شما را تغییر دهند.

 

چه چیز دیگری می تواند این علایم را ایجاد کند؟

نوروپاتی محیطی می تواند به علت سایر موارد علاوه بر شیمی­ درمانی باشد، ازجمله:

سایر درمان های سرطان مانند جراحی یا پرتودرمانی.
تومورهایی که بر روی اعصاب فشار میاورند.
عفونت هایی که بر اعصاب تأثیر می گذارند.
آسیب نخاعی.
دیابت.
سوءمصرف الکل.
زونا.
سطح پایین ویتامین .B
برخی اختلالات خود ایمنی.
HIV (ویروس نقص ایمنی بدن انسان).
گردش خون ضعیف (بیماری عروق محیطی).
خود سرطان (بعنوان مثال، مولتیپل میلوما می تواند نوروپاتی محیطی را ایجاد کند).

 

این بسیار مهم است که بدانید چه چیز باعث ایجاد نوروپاتی محیطی شده است تا بتوان درمان مناسب را انجام داد. در این متن تمرکز بر روی نوروپاتی محیطی بعنوان یک عارضه جانبی شیمی­ درمانی است – CIPN.

 

CIPN چطور شروع می­شود؟

داروهای شیمی­ درمانی در سراسر بدن گسترش می یابند و برخی از انواع شیمی­ درمانی ممکن است به اعصاب مختلف آسیب برساند. علائم تمایل دارند تا دورترین فاصله از سر شروع شوند اما به مرور به سر نزدیک تر می شوند. در بیشتر موارد، افراد علائم نوروپاتی محیطی (CIPN)شیمی­ درمانی را در پاها و بعداً در دست می بینند. علائم ممکن است از انگشتان پا شروع شود، اما به مچ پا و پاها حرکت می کنند. به همین ترتیب، علائم می تواند از انگشتان دست به دست ها و بازوها حرکت کند.

 

CIPN اغلب در هر دو طرف بدن به یک اندازه تأثیر می گذارد. وقتیکه CIPN هر دودست و هر دو پا را تحت تأثیر قرار می­دهد، پزشکان ممکنست آن را انتشار دستکش-جورابی stocking-glove distribution بنامند.

CIPN می تواند در هرزمانی بعد از شروع درمان، شروع شود و اغلب همانطور که درمان ادامه پیدا می­کند بدتر می­شود.

چه داروهایی به احتمال بیشتر موجب بروز CIPN میشوند؟

بعضی داروهای شیمی­ درمانی که اغلب با CIPN مرتبطند، عبارتند از:

Platinums: cisplatin, carboplatin, and oxaliplatin
Taxanes: paclitaxel (Taxol), docetaxel (Taxotere), cabazitaxel
Epothilones: ixabepilone (Ixempra)
Plant alkaloids: vinblastine, vincristine, vinorelbine, etoposide (VP-16)
Thalidomide (Thalomid), lenalidomide (Revlimid), pomalidomide (Pomalyst)
Bortezomib (Velcade) and carfilzomib
Eribulin

 

CIPN ممکنست مدت کوتاهی ادامه پیدا کند، یا می تواند بسته به عواملی مانند آنچه در ادامه ذکر می­شود به یک مشکل طولانی مدت تبدیل شود:

سن شما.
داشتن سایر شرایط پزشکی که سبب ایجاد نوروپاتی می­شود (مانند دیابت یا عفونت HIV).
داروهای تجویزی که مصرف می کنید.
سابقه خانوادگی نوروپاتی.
دارو یا ترکیب داروهای شیمی ­درمانی استفاده شده (شامل مواردی که درگذشته استفاده شده است).
دوز دارو (بعضی از داروها تنها در دوزهای بالا منجر به CIPN می شوند).

 

>هرچند وقت دارو مصرف می شود؟

مجموع دوز شیمی ­درمانی در طی زمان.

 

آیا می توان از CIPN پیشگیری کرد؟

بسیاری از درمان ها برای جلوگیری از نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی­ درمانی (CIPN) مورداستفاده قرار می­گیرند. در زیر فهرستی از برخی از درمان هایی که مورد آزمایش قرارگرفته اند ارائه می­شود. تاکنون نتایج مطالعه برای این درمان ها قاطع نبوده و تحقیقات بیشتری لازم است.

ویتامین E
کلسیم و منیزیم
برخی داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین (Tegretol)
برخی از داروهای ضدافسردگی مانند ونلافاکسین (Effexor)
گلوتاتیون (آنزیم با خواص آنتی اکسیدانی).

 

مواد دیگر مانند ویتامین های خاص، مکمل های غذایی و سایر داروها نیز مورد بررسی قرارگرفته اند تا ببینند آیا می توانند به محافظت سلول های عصبی کمک کنند تا آسیب نبینند؟ بسیاری از اینها بعنوان مکمل قبل و بعد از شیمی­ درمانی مورد مطالعه قرارگرفته اند.

تاکنون راه مطمئنی برای جلوگیری از CIPN وجود ندارد اما این یک مشکل عمده برای برخی افراد است و پزشکان بدنبال داروهایی هستند که مؤثر واقع شوند. تحقیقات زیادی در این زمینه در حال انجام است. برای اینکه محققان اطلاعات بیشتری در مورد آنچه مؤثر واقع می­شود اطلاعات بیشتری بدست آورند نیاز به کارآزماییهای بالینی است. اگر برای بررسی CIPN علاقه مند به شرکت در کارآزماییهای بالینی هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

 

چه چیزی به کاهش خطر ابتلا به CIPN کمک می کند؟

مواردی وجود دارد که پزشک ممکن است تلاش کند خطر ابتلا به CIPN را کاهش دهد، بعنوان مثال:

بجای دادن یک دوز شیمی بالا یکبار در هفته، دوزهای کوچک تر ۲ تا ۳ بار در هفته تجویز شود.
ممکنست دوز یکسان در مدت طولانی تر تجویز شود مثلا بجای ۱ ساعت بیش از ۶ ساعت تجویز شود.
ممکنست شیمی ­درمانی بصورت یک تزریق بدون وقفه و بسیار آهسته طی چند روز داده شود.
برای مشکلات خاص، دوز دارو ممکنست کاهش یابد درحالیکه بیشتر اثرات خوب آن حفظ شده است.

 

پزشکان همچنین ممکنست استراتژی توقف و ادامه درمان را بکار گیرند. در این روش شیمی­ درمانی تا دوز مشخصی داده میشود یا تا زمانی داده میشود که CIPN به سطح خاصی برسد. سپس تا زمانیکه CIPN بهتر شود یا بنظر برسد سرطان دوباره شروع به رشد کرده است درمان متوقف می شود. هنگامیکه این اتفاق می افتد، شیمی­ درمانی دوباره شروع می شود اما اغلب با دوز پایین تر از قبل. این روش در حال حاضر موردمطالعه قرارگرفته است تا مشخص شود که CIPN چگونه نتایج درمان را تحت تأثیر قرار میدهد.

 

اگرCIPN دچار شوم چه اتفاقی می افتد؟

گروه مراقبت بهداشتی شما باید بداند که آیا شیمی­ درمانی شما علائم شبیه نوروپاتی محیطی را ایجاد می کند؛ بنابراین اطمینان حاصل کنید که هر تغییری که متوجه شده اید، را به آنها بگویید. در طول درمان، آن ها از شما در مورد علائم سؤال می کنند و بررسی می­کنند که آیا CIPN در حال بدتر شدن است. تیم درمانتان ممکنست درمان را به تأخیر بیندازند یا از دوزهای کمتر داروهای شیمیایی استفاده کنند یا درمان با دارو را تا زمانیکه CIPN بهبود پیدا نکرده، متوقف کنند. باید برای جلوگیری از آسیب های طولانی مدت ایکه بهتر نخواهد شد فوراً این اقدامات انجام شود.

 

آیا CIPN درمان می شود؟

اغلب درمان می تواند به کاهش برخی از علائم CIPN کمک کند. گاهی اوقات این علائم زمان کوتاهی پس از درمان به پایان می رسد، اما گاهی اوقات طول می کشد و نیاز به درمان طولانی مدت دارد.CIPN شدید ممکن است هرگز از بین برود.

درمان اغلب برای تسکین درد همراه با CIPN داده می­شود. برخی از داروهای مورداستفاده عبارتند از:

استروئیدها: برای زمانی کوتاه تا زمانیکه برنامه درمان طولانی مدت وجود داشته باشد داده میشوند.
Patches: یا کرم های حاوی داروهای خفیف که می توانند بدرستی در ناحیه دردناک بکار روند (مثلاً lidocaine patches یا کرم capsaicin)
داروهای ضدافسردگی: اغلب در دوزهای کمتر از درمان افسردگی استفاده می شوند.
داروهای ضد تشنج: که برای کمک به بسیاری از انواع درد عصبی استفاده می شوند.
مخدرها: زمانی که درد شدید است.

 

محققان به دنبال آن هستند که بهترین داروها برای از بین بردن این نوع درد را پیدا کنند. ممکنست برای پیدا کردن آنچه برای شما مناسب است به بیش از یکبار امتحان کردن نیاز باشد.

درمان های دیگر که می توانند در کاهش درد عصب و اثرات آن بر زندگی شما اثر داشته باشند عبارتند از:

تحریک الکتریکی عصب
کاردرمانی
فیزیوتراپی
ریلکس درمانی
Guided imagery
حواس پرتی
طب سوزنی
بیوفیدبک

 

درمان فیزیوتراپی و کاردرمانی می تواند شمارا قویتر کند. همچنین ممکنست در پیدا کردن راهکار برای انجام کاری که نمی توانستید به خاطر نوروپاتی انجام دهید، کمک کنند.

 

برای مقابله با CIPN چکار می توانید انجام دهید؟

برخی از کارهایی که می توانید برای مقابله با علائم نوروپاتی انجام دهید عبارتند از:

داروهای دردی را مصرف می کنید که پزشکتان تجویز کرده است. اکثر داروهای درد اگر قبل از اینکه درد بدتر شود مصرف شوند به بهترین شکل ممکن عمل میکنند.
اجتناب از مواردی که به نظر می رسد CIPN را بدتر می کند، مانند دمای گرم یا سرد یا کفش و لباس­های چسبان.
برای انجام کارها وقت بگذارید. از دوستان برای انجام وظایفی که دشوار است کمک بخواهید.
الکل مصرف نکنید، این باعث آسیب عصبی می شود و ممکن است CIPN را بدتر کند.
اگر مبتلا به دیابت هستید، قند را کنترل کنید. قند خون بالا می­تواند به اعصاب آسیب برساند.
اگر در دستان خود نوروپاتی دارید، هنگام استفاده از چاقو، قیچی، جعبه برش و دیگر اشیاء تیز بسیار مراقب باشید؛ از آن ها فقط زمانی استفاده کنید که می توانید توجه کامل به کاری که انجام می­دهید داشته باشید.
هنگام تمیز کردن و کارهای بیرون یا تعمیر کردن با پوشیدن دستکش از دستان خود مراقبت کنید.
اگر نوروپاتی در پاها باشد، حتی در حال مسواک زدن و یا پخت وپز تا حد امکان بنشینید.
مراقب پاهای خود باشید. یکبار در روز به آن ها نگاه کنید تا ببینید که آیا آسیب دیده است یا زخم­هایی وجود دارد؟ همیشه وقتیکه راه می­روید کفش­هایی بپوشید که پاهایتان را حتی در منزل بپوشانند. با پزشک خود در مورد کفش و یا چیزهای ویژه که بتوانند از پایتان مراقبت کنند صحبت کنید.
اطمینان حاصل کنید که اگر در هنگام قدم زدن با مشکل مواجه شوید، راه هایی برای حمایت از خود دارید. ممکنست ریل­های دست در راهروها و حمام ها به شما در حفظ تعادل کمک کنند. یک چوب­دستی می تواند به شما کمک بیشتری بدهد.
هنگامیکه در تاریکی بلند می شوید، از چراغ های شب یا چراغ قوه استفاده کنید.
خود را از آسیب های گرما محافظت کنید. در هنگام شستن دستان برای کاهش ریسک سوختن آب گرم کن را ۱۰۵ تا ۱۲۰ فارنهایت تنظیم کنید. هنگام دست زدن به ظروف گرم، قفسه ها یا تابه ها دستکش کوره استفاده کنید. آب حمام را با یک دماسنج چک کنید.

دست ها و پاهای خود را گرم نگه­دارید و به خوبی در هوای سرد بپوشانید. بعنوان مثال، یک جفت دستکش در ماشین خود نگه دارید و از دمای شدید اجتناب کنید.
اگر یبوست یک مشکل است، توصیه های پزشک خود را در مورد مسهل ها و ورزش دنبال کنید. نوشیدن مقدار زیادی آب و میوه ها، سبزی ها و غلات کامل برای دریافت فیبر کافی توصیه می­شود.

در مورد مشکلی که در زندگی روزمره دارید با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید، ممکنست آن ها بتوانند راه هایی را به شما پیشنهاد دهند که بهتر عمل میکنند.
اگر نوروپاتی شما دائمی باشد، از پزشک خود بپرسید تا شمارا به یک درمانگر حرفه ای (OT)ارجاع دهد. آن ها متخصص هستند که برغم محدودیت های فیزیکی، زندگی سالم تری را به شما نشان دهند. OT ها می توانند از خانه شما دیدن کنند تا به شما در ایمنی و تحرک کمک کنند (راه رفتن یا گشتن در خانه­ و اجتماع).

 

در مورد CIPN چه سوالاتی باید بپرسید؟

در اینجا چند سؤالی که ممکن است بخواهید از تیم مراقبت بهداشتی خود بپرسید آمده است:

آیا شیمی­ درمانی من احتمالاً موجب CIPN می شود؟
آیا من در معرض خطر ابتلا به CIPN هستم؟
برای گزارش به شما چه علائمی را نیاز دارم بررسی کنم؟
آیا CIPN را در دیگر بیماران درمان کرده اید؟ چگونه؟ آیا این کار مفید است؟
اگر CIPN من بد و بسیار دردناک است، آیا برنامه درمان من را تغییر می دهید؟
آیا احتمال دارد که CIPN من بهتر شود یا بعد از درمان پایان یابد؟

 

با تیم درمان سرطان خود صحبت کنید:

مهم است که با پزشک یا پرستار خود در ارتباط باشید تا نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی­ درمانی را مدیریت کنید. با پزشک خود در مورد هر تغییری که احساس می کنید و هرگونه مشکل درراه رفتن یا نگه داشتن چیزها، صحبت کنید. به پزشک بگویید که علائم چگونه و بر چه چیزهایی تأثیر می گذارد.

در مورد هر دردی دارید، به تیم سرطان خود بگویید. می توانید درباره درد، چگونگی صحبت در مورد آن و نحوه مدیریت آن در مطالب ما در مورد درد سرطان آموزش ببینید.

اگر برای کنترل CIPN دارو دریافت می کنید، پزشک خود را در مورد تاثیر دارو یا شروع مشکلات جدید، مطلع کنید. همچنین ممکنست بخواهید با پزشک خود صحبت کنید که آیا برای مقابله با CIPN یک کارآزمایی بالینی مفید وجود دارد؟

اگر شما نگران تاثیر درمان آینده بر کیفیت زندگی خود هستید، با پزشک خود در مورد آنچه برای شما مهم است، صحبت کنید. به خاطر داشته باشید که تنها خودتان می توانید تصمیم بگیرید که آیا می خواهید یک درمان خاصی را بگیرید یا ادامه دهید.

 

منبع: موسسه سنین

 

 

 

 

نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی و عوارض سرطان (۱) (آسیب اعصاب محیطی در سرطانها)

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، دکتر نجفی

در سایت دکتر نجفی، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و دانشیار دانشگاه ، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی و توانبخشی، مقالات مفید در رابطه با طب فیزیکی را مشاهده نمایید. همچنین درصورت نیاز به ویزیت با دکتر نجفی می توانید از طریق بخش تماس با ما وب سایت دکتر نجفی، ارتباط برقرار نمایید و آدرس کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی را مشاهده نمایید.

 

 

 

آدرس مطب کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر نجفی

فلکه دوم صادقیه – بلوار فردوس – نرسیده به خیابان سلیمی جهرمی پلاک ۱۲۱ – واحد ۲

تلفن مطب کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر نجفی

۴۴۰۱۶۱۴۲-۴۴۰۵۸۷۶۳

موبایل دکتر نجفی کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی

۰۹۹۰۱۱۶۰۳۵۴

وب سایت دکتر نجفی

www.dr-najafi.com

مطب کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر نجفی در شبکه های اجتماعی

کانال تلگرام دکتر نجفی

صفحه اینستاگرام دکتر نجفی

 

کلمات کلیدی:

نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی و عوارض سرطان (۱) (آسیب اعصاب محیطی در سرطانها) , درمان ضعف در بیماران سرطانی , عوارض شیمی درمانی مغز , عوارض شیمی درمانی بر چشم , درمان بی حسی دست و پا بعد از شیمی درمانی ,عوارض شیمی درمانی سرطان روده , عوارض شیمی درمانی روی اعصاب , درمان قطعی نوروپاتی

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

question