گزگز پا ، خواب رفتن کف پا ، بی حس شدن انگشتان پا ، سندروم تونل تارسال ، علائم، تشخیص و درمان
گزگز پا را در این مقاله بررسی می کنیم. بیمارانی زیادی به علت درد پا به پزشک مراجعه می کنند. مطالعه ای که اخیرا انجام شده است نشان می دهد که ۲۴ درصد افراد بالای ۴۵ سال، از درد پای دایم یا مکرر شاکی هستند.
درد و سوزش پا علل زیادی دارد که یکی از این علل، تحت فشار قرار گرفتن عصبهایی هستند که حوالی مچ پا عبور میکنند. این مقاله تنها به یکی از این موارد یعنی سندروم تونل تارس می پردازد.
سندروم تونل تارس چیست؟
سندروم تونل تارس مجموعه ای از علایم و نشانه ها می باشد که از تحت فشار قرار گرفتن عصبی به نام عصب تیبیال در پشت قوزک داخلی مچ پا ایجاد می شود.سندروم تونل تارس تقریبا معادل سندروم تونل کارپ در مچ دست می باشد.
آناتومی تونل تارس
تونل تارس به فضایی در پشت وپایین قوزک داخلی مچ پا اطلاق می شود که بین ستخوان پاشنه پا و بافت فیبروتیک محکمی به نام فلکسور رتیناکولوم قرار دارد و عصب تیبال خلفی به همراه شریان ووریدهای تیبال و چند تاندون و غلافشان( اجزاء آبی رنگ در شکل زیر)، ازآن عبور می کند.
عصب تیبیال یکی از دو شاخه عصب سیاتیک می باشد که در پشت زانو از آن جدا می شود و بعد از اینکه عضلات پشت ساق پا را عصب دهی کرد، از پشت قوزک داخلی وارد فضای تونل شده به شاخه های انتهایی خود تقسیم می شود.
اولین شاخه ، عصب پاشنه ای داخلی (مدیال کالکانئال ) است که حس پاشنه پا را تامین می کند. دو شاخه دیگر ، عصب کف پایی داخلی ( مدیال پلنتار) و کف پایی خارجی (لترال پلنتار) هستند که اعصاب حسی –حرکتی هستند و علاوه بر تامین حس پوستی کف پا و انگشتها ، عضلات کوچک کف پا را هم عصب دهی می کنند.
در سندروم تونل تارسال عصب تیبیال یا شاخه های آن در تونل تارس تحت فشار قرار می گیرند . هر یک از شاخه های یاد شده به طور جدا گانه ، خارج از فضای تونل تارس در سمت پاشنه وکف پا هم می توانند دچار گیرافتادگی و آسیب شوند که می توانند با سندروم تونل تارس اشتباه گرفته شوند. محل حس پوستی اعصاب یاد شده در شکل زیر نشان داده شده است.
میزان شیوع سندروم تونل تارس
میزان شیوع سندروم تونل تارس مشخص نیست. بعضی از پزشکان اعتقاد دارند که سندروم تونل تارسال بیماری ناشایعی می باشد در حالی که بعضی دیگر آن را شایع میدانند خصوصا در افرادی که نقایص ساختاری پا دارند مانند صافی قوص کف پا و چرخش خارجی پاشنه پا.
این موارد باعث کاهش فضای تونل تارس و افزایش فشار آن می شوند که به دنبال آن فشار به عصب تیبیال خلفی وارد می شود. شیوع سندروم تونل تارس در بین زنان و مردان مشابه است. این بیماری در ورزشکاران و افرادی که شغلشان مستلزم ایستادن و راه رفتن طولانی مدت است نیز بیشتر رخ می دهد.
چاقی و اضافه وزن که احتمال چرخش خارجی پا ( پروناسیون پا) را بیشتر می کند ، دیابت و سایرنروپاتی های محیطی و تورم مچ پا نیز از دیگر علل مستعد کننده سندروم تونل تارس هستند.
استفاده از کفشهای پاشنه بلند بند دار هم می تواند فرد را مستعد به ابتلا به سندروم تونل تارس کند . بیمارانی که روماتیسم مفصلی دارند بیشتر از جمعیت عادی دچار سندروم تونل تارسال می شوند.
علل سندروم تونل تارس
شایعترین علت سندروم تونل تارس ، ضربه (تروما) می باشد که می تواند منجر به شکستگی ،در رفتگی یا پارگی شود.ترمبوفلبیت وریدهای تیبیال به دنبال استفاده از کفش پاشنه بلند بنددار نیز میتواند منجر به سندروم تونل تارس شود.
التهاب تاندون وغلاف آنها (تنوسینوویت) هم میتواند باعث فشار به عصب تیبیال و سندروم تونل تارس شود. کیست گانگلیون ،تومرهای عصبی وسایر توده های فضاگیرو وریدهای واریسی از دیگر علل این بیماری هستند.
علائم و نشانه های گزگز پا یا سندروم تونل تارس
شایعترین علامت سندروم تونل تارس درد اطراف قوزک داخلی مچ می باشد که ممکن است به کف پا یا قسمتهای بالاتر منتشر شود. درد سوزشی کف پا ، خواب رفتگی و گزگز و مورمور شدن کف پا هم ممکن است رخ دهد که معمولا شب هنگام ونیز موقع راه رفتن و اعمال وزن بدتر میشود.عضلات کف پا ممکن است تحلیل روند و ضعیف شوند . محل احساس درد در شکل زیر نشان داده شده است.
تشخیص گزگز پا یا سندروم تونل تارس
در هنگام تشخیص سندروم تونل تارس باید موارد شایعتری که ممکن است با آن اشتباه شوند را در نظر داشت.
این موارد عبارتند از: فاشئیت پلنتار (خار پاشنه) ،تاندونیت آشیل ، آرتروز مچ پا ، بورسیت رتروکالکانئال ، عفونت (مانند استئومیلت کالکانئوس)، رادیکولوپاتی L5-S1 (درگیری ریشه عصبی در کمر) و نروپاتی محیطی خصوصا ناشی از دیابت.
تشخیص سندروم تونل تارسال نیز مانند سایر بیماریها بر شرح حال دقیق و معاینه بالینی استوار است.
در معاینه بالینی ممکن است با ضربه زدن به عصب در پشت قوزک داخلی احساسی شبیه به شوک الکتریکی در کف پا احساس شود که به علامت تینل (tinel) معروف است . این علامت در بعضی از افراد سالم هم ممکن است وجود داشته باشد.
اگر پا در وضعیت خم شدگی به پشت و چرخش خارجی ( دروسی فلکشن و اورژن ) قرار گیرد ممکن است در کف پا درد و گزگز اتفاق بیفتد ،خصوصا اگر روی عصب در پشت قوزک داخلی هم فشار وارد شود .این علامت مشخصه سندروم تونل تارس است.
پزشک معالج بر اساس یافته های بالینی ممکن است از آزمایش خون ، گرافی ساده ، ام آر آی و یا سونوگرافی جهت بررسی علل زمینه ای سندروم تونل تارس استفاده کند.
نوار عصب وعضله (الکترومیوگرافی ) روشی است که برای تشخیص سندروم تونل تارس تجویز میشود.
نوار عصب ، خصوصا اگر بیماری یکطرفه و بیمار جوان باشد میتواند کمک کننده باشد.
در افراد بالای چهل سال گاهی اوقات پاسخهایی که در نوار عصب برای تشخیص سندروم تونل تارس الزامی هستند به طوری طبیعی قابل ثبت نمی باشند بنابراین در بسیاری از مواقع از نوار عصب برای رد کردن سایر علل مانند نروپاتی محیطی و درگیری ریشه های عصبی کمر که بسیار شایعتر هستند به کار می رود.
در نوار عصب و عضله از جریان الکتریکی برای تحریک عصبها و از سوزن الکترومیوگرافی برای بررسی عضلات استفاده می شود.
درمان گزگز پا
درمان سندروم تونل تارسال بستگی به علت ایجاد کننده آن دارد مثلا اگر توده ای در فضای تونل تارس سبب ایجاد فشار به عصب شده باشد باید با عمل جراحی خارج شود.
در صورتی که سندروم تونل تارس به دنبال ضربه و پیچ خوردگی مچ پا ایجاد شده باشد، از داروهای ضد التهاب مانند برفن ، فیزیوتراپی ،اسپلینت (ارتوز) و استراحت نسبی محل آسیب استفاده می شود. اسپلینت مناسب باید مچ پا را در خم شدگی مختصر به سمت پایین قرار دهد و از چرخش خارجی پاشنه جلوگیری کند و قوس داخلی کف پا را حمایت نماید تا از کشیدگی و اعمال فشار به عصب تیبیال ممانعت به عمل آید.
در فیزیوتراپی ، هم از مدالیته های فیزیکی در جهت کاهش التهاب و تورم در فضای تونل تارس استفاده می شود و هم از ورزشهای تقویتی برای تقویت عضلات کف پا وعضلات حمایت کننده مچ پا. در صورتی که سندروم تونل تارس با اقدامات گفته شده بهبود نیابد می توان از تزریق کورتیکواستروئید در فضای تونل تارس استفاده کرد. آخرین اقدام درمانی ،جراحی می باشد که جراح سعی می کند فشار وارده به عصب را با این روش بردارد.
منبع: drpakmanesh.com
مقالات مرتبط با مقاله گزگز پا ، خواب رفتن کف پا ، بی حس شدن انگشتان پا ، سندروم تونل تارسال
توصیه می کنیم مقالات مرتبط مفید وب سایت را با کلیک روی لینک های سیاتیک چیست؟ ، نوار عصب چیست ، پاسخ به سوالات رایج درباره نوار عصب، نوار عصب دست، نوار عصب پا ، ورزشهای سندروم تونل کارپ، روش های درمان تنگی کانال مچ دست ، سندروم پای بی قرار ، بلوک عصب پس سری (عصب اکسی پیتال) برای درمان سردرد ، نوروپاتی چیست ، آسیب عصب دست نوزاد موقع تولد ، گزگز انگشت کوچک دست، آسیب عصب اولنار ، نوار عصب دست ، نوار عصب پا ، روش های پیشگیری و درمان دیسک کمر و گردن ، آسیب عصب رادیال ، آسیب عصب پرونئال ، سیاتیک ، آسیب عصب اولنار دست ، توانبخشی چیست؟ ، افتادگی مچ دست ، فیزیوتراپی عصب رادیال ، درمان سندروم پای بیقرار ، تنگی کانال دست در بارداری ، سندرم پرکاری سمپاتیکی ، تنگی کانال نخاعی چیست؟ ، روش تشخیص و درمان خواب رفتن دست و پا و اقدامات ضروری برای بیماران در هنگام انجام نوار عصب و عضله مشاهده نمایید و با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا آنها نیز از این مقالات، استفاده نمایند.
