پیچ خوردگی مچ پا، علائم، تشخیص، درمان و جراحی پیچ خوردگی مچ پا

Ankle torsion, signs, diagnosis, treatment and surgical ankle sprain

پیچ خوردگی مچ پا یا پیچ خوردن (رگ به رگ شدن و کشیدگی) مچ پا چیست و چگونه ایجاد میشود. پیچ خوردن یا رگ به رگ شدن مفصل مچ پا از جمله شایعترین آسیب های اندام تحتانی است. مفصل مچ پا بیش از هر مفصل دیگر بدن پیچ میخورد و این پیچ خوردگی بیشتر در جوانان و افراد میانسال دیده میشود. این ضایعه معمولاً در حین ورزش اتفاق میافتد گرچه گاهی در حین راه رفتن روی زمین های ناهموار هم ایجاد میشود.

 

پیچ خوردگی مچ پا

 

آناتومی مچ پا

ضایعه عمده در پیچ خوردگی مچ پا آسیب لیگامان با رباط های اطراف مفصل مچ پا است. این لیگامان ها در دو طرف مفصل قرار داشته و مفصل را محکم و سرجای خود نگه میدارند. لیگامان های مچ پا اجازه میدهند تا استخوان های دو طرف مفصل فقط در جهت های خاصی حرکت کنند و مانع از حرکت و جابجایی استخوان ها در جهات دیگر میشود.

 

لیگامان ها یا رباط ها بافتهای محکم ولی قابل انعطافی هستند که در موقع حرکت مفصل در جهات خاصی کش میایند و با برگشت وضعیت مفصل به حالت اولیه دوباره به طول اول خود برمیگردند. وقتی که استخوان های دو طرف مفصل در جهاتی که اجازه حرکت ندارند بیش از حد جابجا شوند ممکن است لیگامان ها تحمل نیروهای وارده را نداشته و پاره شوند. مکانیسم اصلی پیچ خوردن یا رگ به رگ شدن مچ پا هم همین است.

 

مهمترین رباط های مچ پا در قسمت داخلی و خارجی آن قرار دارند. آسیب رباط خارجی مچ پا بر اثر انحراف شدید مچ پا به سمت داخل بوجود میاید. این آسیب بسیار شایع تر از آسیب رباط داخلی مچ پا است که بر اثر منحرف شدن و چرخش پا به سمت خارج ایجاد میشود.

 

برحسب شدت آسیب لیگامان ها، رگ به رگ شدن مچ پا را به سه درجه تقسیم میکنند:

 کشیده شدن خفیف لیگامان

 پاره شدن نسبی فیبر های لیگامان

 پارگی کامل لیگامان

 

 

تشخیص پیچ خوردگی مچ پا چگونه است؟

علائم پیچ خوردگی مچ پا شامل درد و تورم در قسمت خارجی مچ پا است. ممکن است کبودی و خونمردگی هم در این ناحیه دیده شود. حرکت دادن مچ پا بخصوص حرکان چرخشی مچ، چه به توسط خود بیمار و چه به توسط پزشک دردناک است.

 

چون این علائم ممکن است به علت شکستگی مچ پا هم بوجود آید پزشک معالج از مچ پای بیمار رادیوگرافی ساده به عمل آورده و از اینکه شکستگی در ناحیه وجود ندارد مطمئن میشود. پارگی های شدید لیگامان های مچ پا ممکن است همراه با آسیب غضروف مفصلی سطح بالایی استخوان تالوس باشد به همین علت گاهی اوقات پزشکارتوپد برای بررسی بیشتر سطح مفصلی استخوان تالوس از ام آر آی استفاده میکند.

 

پارگی رباط های قسمت خارجی مچ پا میتواند در یک یا چند تای آنها ایجاد شود.

رگ به رگ شدن مچ پا با مکانیسم کشش رباط ها در بچه ها نادر است. بروز علائم شبیه رگ به رگ شدن مچ پا در بچه ها اغلب به علت آسیب صفحات رشد پایین درشت نی و نازک نی است. آسیب این صفحات رشد ممکن است در رادیوگرافی ساده مچ پا بصورت شکستگی صفحه رشد دیده شود. با این حال در اکثر اوقات آسیب صفحات رشد انتهای پایینی درشت نی و نازک نی آثاری در رادیوگرافی مچ پا از خود نشان نمیدهند.

بعد از پیچ خوردن مچ پا درد و تورم معمولا ۳-۲ روز طول میکشد. درمان رگ به رگ شدن مچ پا معمولا غیر جراحی است.

 

 

درمان پیچ خوردگی مچ پا به روش غیر جراحی

زمان بهبودی رگ به رگ شدن مچ پا معمولا ۶-۴ هفته است و تنها کاری که در این مدت باید انجام داد حمایت از مچ پا است. حتی پارگی های کامل لیگامان هم معمولا با مدتی حمایت از مچ پا بهبود میابند. اقداماتی که برای آسیب های نوع یک لازم است عبارتند از:

 پای آسیب دیده را به زمین نگذارید

 سرد کردن مچ پا با گذاشتن کیسه پلاستیکی حاوی خرده های یخ روزی ۴-۳ بار و هر بار ۳۰-۲۰ دقیقه

 پانسمان فشاری روی مچ پا با بانداژ کشی یا مچ بند کشی

 بالا نگه داشتن پا بالاتر از سطح قلب در ۴۸ ساعت اول

 

 

اقداماتی که برای آسیب های نوع دوم انجام میشود مانند اقدامات آسیب های نوع است به علاوه اینکه مچ پا باید مدتی با یک آتل بیحرکت شود.در آسیب های نوع سوم مچ پا باید بمدت ۳-۲ هفته به توسط گچ گیری بیحرکت شود.

بعد از انجام اقدامات فوق لازم است تا با انجام نرمش های طبی خاص زیر نظر متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپ، دامنه حرکات مچ پا را بهبود داد، قدرت عضلات ساق را افزایش داد و مهمتر از همه اینها، نرمش های خاصی را برای افزایش حس درک وضعیت برای مچ پا انجام داد وگرنه احتمال زیادی دارد که بعد از مدتی این پیچ خوردگی دوباره تکرار شود.

 

در صورتیکه رگ به رگ شدن مچ پا درست تشخیص داده نشده و درمان نشود ممکن است در دراز مدت ایجاد درد مزمن و ناپایداری مچ پا بکند.

 

درمان پیچ خوردگی مچ پا با جراحی

به ندرت نیاز میشود و فقط در مواردی که بعد از ماهها بازبروری، ناپایداری مچ پا باقی میماند انجام میشود. توسط عمل جراحی لیگامان های پاره شده بازسازی میشوند.

 

پیشگیری از رگ به رگ شدن مچ پا

بهترین روش پیشگیری، حفظ قدرت و بالانس و هماهنگی عضلات ساق و کف پا و قابلیت انعطاف مفصل است. به این تکات باید توجه شود:

 قبل از انجام هر ورزشی باید خود را با انجام نرمش های کششی مورد نیاز گرم کرد.

 روی زمین های صاف راه بروید و بدوید.

 کفش مناسب به پا کنید.

 وقتی در حین ورزش احساس خستگی و درد در ساق و مچ پا کردید به ورزش ادامه ندهید.

 

اگر قبلا یک بار مچ پای شما رگ به رگ شده است در صورتیکه لیگامان ها به خوبی بهبود نیابند ممکن است رگ به رگ شدن بعدها مکرراً تکرار شود. اگر درد بیش از شش هفته باقی بماند و مچ پای شما ناپایدار باشد وضعیت شما مزمن شده است. در این صورت باید تا مدتی مچ پای خود را از اعمال فشار های نابجا محافظت کرده و با انجام نرمش های لازم انعطاف را به مفصل و قدرت را به عضلات اندام تحتانی خود برگردانید و مهمتر از اینها حس تعادل و بالانس Proprioception را که عموماً بعد از پیچ خوردگی مچ پا مختل میشود بهبود دهید.

 

این اقدامات باید با راهنمایی متخصص ارتوپدی و زیر نظر یک فیزیوتراپ متبحر انجام شوند. در این موارد گاهی اوقات استفاده از کفی خاصی در زیر کفش که قسمت خارجی پاشنه را چند میلیمتر بالاتر بیاورد Lateral heel wedge میتواند مشکلات بیمار را کمتر کند. در صورت عدم بهبودی ممکن است لازم شود تا لیگامان های مچ پا با عمل جراحی بازسازی شوند.

 

 

پیچ خوردگی مزمن و مکرر مچ پا به چه علت ایجاد میشود؟

پیچ خوردگی مزمن مچ پا Chronic ankle sprain به مواردی گفته میشود که بعد از گذشت شش هفته از پیچ خوردگی مچ پا، درد همچنان در ناحیه مچ باقی مانده است و پیچ خوردگی مکرر مچ پا Recurrent ankle sprain وقتی است که مچ پا بعد از بهبودی نسبی از آسیب قبلی در ماه ها یا سال های بعد بطور مکرر پیچ میخورد.

این دو وضعیت بطور شایعی همراه یکدیگر دیده میشود. در این بیماران معمولا درد و تورم ناشی از پیچ خوردگی مچ پا بطور کامل از بین نرفته و مچ پای بیمار بعدها بطور مکرر پیچ خورده و تورم و درد آن برای چند روز تا چند هفته بیشتر میشود. در بسیاری از مواقع این ماندگاری درد یا تکرار پیچ خوردگی به علت شدت آسیب اولیه است.

 

 

علت پیچ خوردگی مکرر و مزمن مچ پا چیست؟

بعد از هر پیچ خوردگی مچ پا تعدادی از رباط های اطراف مچ پاره میشوند ولی با درمان مناسب (شامل مدتی بیحرکت کردن مچ پا) معمولا این رباط های پاره شده دوباره بهم متصل شده و جوش میخورند. گاهی اوقات بخصوص اگر درمان مناسبی برای بیمار انجام نشده باشد رباط ها جوش میخورند ولی در وضعیت نامناسب. به این معنا که بعد از جوش خوردن طول اولیه خود را بدست نمیاورند. بلند شدن طول رباط موجب لق شدن مفصل و افزایش ناپایداری آن و در نتیجه پیچ خوردگی مکرر میشود.

در پیچ خوردگی مکرر مچ پا ممکن است رباط مچ دچار پارگی شدید و کامل شده باشد و یا ممکن است درمان به درستی صورت نگرفته باشد. علت هر چه باشد نتیجه آن ماندگاری درد و ناپایدار شدن مچ پا به علت از بین رفتن قدرت رباط جانبی است.

در این بیماران اغلب اوقات دو مشکل دیگر هم وجود دارد. یکی این که عضلات ساق که تاندون آنها از اطراف مچ پا عبور کرده و در حفظ پایداری مفصل کمک میکنند ضعیف میشوند و دیگر اینکه بدنبال آسیب اولیه اعصاب حسی اطراف مفصل هم آسیب میبینند.

اعصاب حسی مفصل بطور دائم اطلاعات دقیقی از وضعیت مفصل به مغز ارسال میکنند. این اطلاعات بصورت غیر ارادی در مغز تحلیل شده و سپس مغز با ارسال دستوراتی به عضلات ساق، که آنهم غیر ارادی است موجب میشود تا بدن در هر لحظه موقعیت خود را بر روی مچ پا متعادل نگه دارد.

 

با آسیب دیدن این اعصاب مغز به درستی نمیداند وضعیت قرار گیری مفصل چیست و نمیتواند دستورات لازم را به عضلات ساق برای حفظ تعادل مچ پا بفرستد. از طرفی عضلات ساق هم ضعیف شده اند. در این شرایط مچ پا نمیتواند تعادل و پایداری خود را در موقع راه رفتن روی زمین های ناهموار حفظ کند و بطور مکرر دچار پیچ خوردگی میشود.

 

اساس درمان پیچ خوردگی مکرر مچ پا بر سه پایه است:

کنترل، اجتناب و توانبخشی

 

 

کنترل پیچ خوردگی مچ پا

منظور از کنترل، کنترل درد است و از راه های زیر عملی میشود:

سرما درمانی: با استفاده از کیسه پلاستیکی حاوی خرده های یخ که در یک پارچه کلفت پوشیده شده بر روی مچ پا میتوان پا را سرد کرد و سرما میتواند در کاهش درد موثر باشد. این روش بیشتر مناسب زمانی است که مچ پا متورم است.

بعد از ۲-۱ هفته که ورم مچ کم شد میتوان از گرمای موضعی یه توسط یک حوله برقی یا کیسه آب گرم برای کاهش درد استفاده کرد.

 

کنترل پیچ خوردگی مچ پا

 

استفاده از داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا بروفن

استفاده از یک بریس مچ پا برای محدود کردن حرکات مچ پا مناسب است. همچنین بیمار میتواند برای مدتی بجای کفش از یک پوتین استفاده کند بطوریکه با بستن بند های آن مچ پا حرکت کمتری داشته باشد.

 

اجتناب از پیچ خوردگی مچ پا

منظور از اجتناب، دوری کردن از فعالیت هایی است که شدت درد را افزایش میدهند.

از کفش های نامناسب استفاده نکنید. کفش های تنگ یا گشاد، کفش های پاشنه بلند، کفش های با اشکال نامتعارف مناسب نیستند. بهترین کفش آنست که ارتفاع پاشنه حدود دو سانتیمتر داشته و ساق بلند باشد بطوریکه مچ پا را محکم گرفته و تا مدتی مانع از حرکات زیاد آن شود.

استفاده از کفی داخل کفش یا زیر پاشنه کفش بطوریکه قسمت خارجی پاشنه حدود پنج میلیمتر بلندتر باشد Lateral heel wedge ممکن است بتواند با کم کردن کشش روی رباط های آسیب دیده در خارج مچ پا احتمال تکرار پیچ خوردگی را کم کند. سعی کنید روی زمین ناهموار راه نروید و از پله یا نردبان استفاده نکنید.

 

 

 

 

پیچ خوردگی مچ پا

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، دکتر شریف نجفی

در سایت دکتر شریف نجفی، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و دانشیار دانشگاه ، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی و توانبخشی، مقالات مفید در رابطه با طب فیزیکی را مشاهده نمایید. همچنین درصورت نیاز به ویزیت با دکتر شریف نجفی می توانید از طریق بخش تماس با ما وب سایت دکتر شریف نجفی، ارتباط برقرار نمایید و آدرس کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی را مشاهده نمایید.

 

 

 

آدرس مطب کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر شریف نجفی

فلکه دوم صادقیه- بلوار فردوس- نرسیده به خیابان سلیمی جهرمی پلاک ۱۲۱ – واحد ۲

تلفن مطب کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر شریف نجفی

۴۴۰۱۶۱۴۲-۴۴۰۵۸۷۶۳

موبایل دکتر شریف نجفی کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی

۰۹۹۰۱۱۶۰۳۵۴

وب سایت دکتر شریف نجفی

www.dr-najafi.com

مطب کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر شریف نجفی در شبکه های اجتماعی

کانال تلگرام دکتر شریف نجفی

صفحه اینستاگرام دکتر شریف نجفی

 

کلمات کلیدی:

پیچ خوردگی مچ پا , درمان پیچ خوردگی مچ پا با گچ , درمان پیچ خوردگی مچ پا در طب اسلامی , جلوگیری از پیچ خوردگی مچ پا , پیچ خوردگی روی پا , درمان پیچ خوردگی کف پا , درمان سنتی دررفتگی مچ پا , درمان خانگی ضرب دیدگی مچ پا , درمان پیچ خوردگی مزمن مچ پا , Ankle torsion, signs, diagnosis, treatment and surgical ankle sprain

پیچ خوردگی مچ پا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ورود به اینستاگرام دکتر نجفی | تلفن: 44016142 - 44058763 09901160354
+