لغزندگی مهره کمر ، سُر خوردگی مهره کمر، جابجائی مهره کمر، دررفتگی مهره کمر
لغزندگی مهره کمر ، سُر خوردگی مهره کمر، جابجائی مهره کمر، دررفتگی مهره کمر، علل و عوامل و روش های تشخیص و درمان لغزندگی مهره کمر را بررسی کرده ایم. اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis) یکی از عارضه های ستون فقرات است که به سر خوردن رو به جلو یا عقب یک مهره نسبت به مهره بعدی گفته می شود. لغزش رو به جلوی مهره بالایی روی مهره پایینی آنترولیستزیس گفته می شود، حال آن که از سر خوردن رو به عقب با اصطلاح رترولیستزیس یاد می شود.
اسپوندیلولیستزیس باعث بدشکلی ستون فقرات و تنگ شدن کانال نخاعی (تنگی کانال نخاعی مرکزی) یا تحت فشار قرار گرفتن ریشه های اعصاب خروجی از نخاع (تنگی فورامینال) می شود. لغزندگی مهره ها در ناحیه کمری بالاترین درصد شیوع را دارد، البته احتمال لیز خوردن مهره های پشتی (مهره های صدری) و مهره های گردن نیز وجود دارد.
مهره های ستون فقرات به واسطه ساختاری که دارند یک ساختمان پایدار و با ثباتی هستند.گاهی اوقات و بخصوص در خانم های بالای ۵۰ سال به دلایلی از جمله تغییرات هورمونی،پایداری ستون فقرات از بین می رود .در این موارد یک مهره کمر بر روی مهره زیرین خود لغزیده و به جلو می رود این موضوع باعث فشار روی اعصاب ودر نتیجه درد شدید کمر و پا می شود به نحوی که به تدریج فرد قادر به راه رفتن طولانی نخواهد بود.
در این موارد بیمار باید تحت عمل جراحی لامینکتومی برای آزاد کردن اعصاب و پایدارسازی ستون فقرات با پیچ و راد تیتانیومی قرار گیرند این بیمار یک یا دوروز بعد از عمل قادر به راه رفتن می باشندودرد پاها بعد از جراحی بر طرف خواهد شد.در صورت پوکی استخوان،درمان هم زمان پوکی استخوان ضروری است.معمولا بعد از جراحی برای ۲ ماه توصیه به استفاده از کمربند های مخصوص(LOS)می شود.
جراحی برای سرخوردگی مهره های ستون فقرات جراحی ستون فقرات برای درمان سرخوردگی مهره یکی از موضوعات بحث برانگیز پزشکی است. اکثر جراحان متفق القول اند که رفع فشار از روی عصب ها به بهبود وضعیت بیمار کمک می کند، اما سوال این است که آیا اصولاً جابجایی و تنظیم مهره ها ضرورتی دارد یا خیر. ضرورت جراحی با توجه به علت لغزش مهره ها تعیین می شود.
انواع لغزندگی مهره کمر
سر خوردن مهره های کمر به پنج نوع اصلی تقسیم بندی می شود
اسپوندیلولیستزیس دیسپلاستیک
لغزندگی دیسپلاستیک پی آمد نقص در تشکیل بخشی از مهره ها، به نام فاست است که باعث سر خوردن رو به جلوی مهره ها می شود. سرخوردگی دیسپلاستیک یک نقص مادرزادی است.
اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک
علت لغزندگی ایسکمیک نقص در بخشی از مهره ها، به نام پارس اینترآرتیکولاریس است. اگر این نقص همراه با لغزش نباشد، عارضه، اسپوندیلولیزیس نامیده می شود. اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک پی آمد آسیب های مکرر است و بیشتر در ورزشکارانی، مانند ژیمناست ها و مهاجمین فوتبال مشاهده می شود که حرکات همراه با کشش شدید انجام می دهند.
اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو
علت اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو تغییرات التهابی در مفصل های مهره ها است که در اثر تحلیل رفتن (دژنراسیون) غضروف و به مرور رخ می دهد؛ با این توصیف لغزش دژنراتیو اکتسابی است و بیشتر در سالمندان مشاهده می شود.
اسپوندیلولیستزیس ناشی از آسیب دیدگی
اسپوندیلولیستزیس تروماتیک نتیجه وارد شدن ضربه یا آسیب دیدن مستقیم مهره ها است. شکستگی پایک یا پدیکول، لامینا یا مفصل های فاست اجازه می دهد که بخش پیشین مهره رو به جلو بلغزد و جلوتر از بخش عقبی قرار بگیرد.
اسپوندیلولیستزیس پاتولوژیک
علت اسپوندیلولیستزیس پاتولوژیک نوعی نقص استخوانی است که در اثر ناهنجاری های استخوانی، برای مثال در پی وجود تومور ایجاد می شود.
علائم لغزندگی مهره کمر
اکثر موارد لغزندگی مهره با هیچ گونه علائمی همراه نیست و بیمار فقط زمانی متوجه جابجا شدن مهره ها می شود که سرخوردگی مهره در عکس رادیوگرافی گرفته شده برای تشخیص عارضه های دیگر دیده شود. درهر حال علائم شایع سر خوردن مهره ها عبارت است از:
درد پایین کمر، به ویژه پس از ورزش کردن
بیشتر شدن گودی کمر
درد و یا ضعف در یک یا هر دو ران یا پا
کم شدن توانایی بیمار برای کنترل کردن عملکرد روده و مثانه
گرفتگی و انقباض عضلات همسترینگ
اسپوندیلولیستزیس شدید تغییراتی را در شیوع ایستادن و راه رفتن بیمار ایجاد می کند، برای مثال بیمار اردک وار راه می رود. چون در این حالت انحناء رو به جلوی کمر بیشتر می شود، شکم جلوتر می آید. بالاتنه (قفسه سینه و …) کوتاه تر به نظر می آید و مشکل اسپاسم و گرفتگی عضلات پایین کمر پیش می آید.
عوامل خطر لغزندگی مهره کمر
سابقه خانوادگی مشکلات کمر یکی از عامل های خطر لیزخوردگی مهره ها است. نقص مادرزادی در استخوان پارس اینترآرتیکولاریس ستون فقرات (عارضه اسپوندیلولیزیس)، احتمال لغزش ایسکمیک مهره ها را افزایش می دهد. آسیب دیدگی مکرر یا کشش شدید مهره های کمر نیز از عامل های خطر لغزش مهره ها محسوب می شود. ورزشکارانی مانند ژیمناست ها، وزنه برداران و مهاجمین فوتبالی که هنگام حرکات کششی، نیروی شدیدی به ستون فقرات وارد می کنند، بیشتر مستعد لغزندگی ایسکمیک مهره ها هستند.
عوارض لغزندگی مهره کمر
عوارض اسپوندیلولیستزیس عبارت است از درد مزمن پایین کمر یا پا، بی حسی، گزگز یا ضعف پاها. فشردگی شدید عصب ها باعث بی اختیاری ادرار یا مدفوع می شود، البته این مشکل نادر است.
شیوع لغزندگی مهره کمر
حدوداً ۶ ـ ۵ درصد مردان و ۳ ـ ۲ درصد زنان دچار اسپوندیلولیستزیس می شوند.
سر خوردن مهره ها مشکلی شایع در بین افرادی است که فعالیت های بدنی سنگین، مانند وزنه برداری، ژیمناستیک یا فوتبال انجام می دهند.
مردان به دلیل فعالیت های بدنی شدیدتر، بیشتر از زنان دچار علائم این اختلال می شوند.
اگرچه برخی کودکان زیر ۵ سال استعداد ابتلا به اسپوندیلولیستزیس را دارند یا حتی لغزش مهره تشخیص داده نشده دارند، لغزندگی مهره های خردسالان عارضه نادری است. اسپوندیلولیستزیس در بازه سنی ۱۰ ـ ۷ سال شیوع بالاتری دارد. افزایش فعالیت جسمی در دوران نوجوانی و بزرگسالی، همراه با فرسایش ناشی از زندگی روزمره باعث می شود که لیز خوردن مهره ها در دوران نوجوانی و بزرگسالی شیوع بالاتری داشته باشد.
درمان لغزندگی مهره کمر
درمان اولیه اسپوندیلولیستزیس محافظه کارانه است و بر پایه علائم بیمار توصیه می شود. روند معمول درمان لیز خوردن مهره ها به شرح زیر است:
یک دوره کوتاه استراحت یا اجتناب از فعالیت هایی مانند بلند کردن اشیاء، خم شدن و ورزش کردن به کاهش علائم کمک می کند.
طب فیزیکی دامنه حرکتی مهره های کمری و همسترینگ را افزایش می دهد و همچنین عضلات مرکزی شکم را تقویت می کند.
داروهای ضدالتهابی با کم کردن التهاب عضلات و عصب ها درد را کاهش می دهد.
تزریق استروئید (کورتیزون) در فضای اپیدورال برای بیماران دچار درد، بی حسی و گزگز پاها مفید است.
بریس هایپراکستنشن به بیماران دچار اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک توصیه می شود. این بریس مهره های کمر را می کشد و دو بخش استخوان مهره درگیر را به هم نزدیک تر می کند تا وضعیت مهره به مرور اصلاح شود.
درمان های خانگی اسپوندیلولیستزیس مشابه درمان های درد پایین کمر است و شامل گرما درمانی، یخ درمانی و مصرف مسکن های بدون نسخه، مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهابی می شود.
جراحی لغزندگی مهره کمر
چنانچه درمان محافظه کارانه کمکی به تسکین علائم نکند، جراحی توصیه می شود. نوع جراحی به نوع لغزش مهره بستگی دارد. ترمیم بخش معیوب مهره یا ترمیم استخوان پارس به رفع علائم بیماران مبتلا به اسپوندیلولیستزیس ایسکمیک کمک می کند. چنانچه اسکن ام آر آی یا PET نشان دهد که استخوان در محل نقص فعال است، احتمالاً ترمیم استخوان پارس منجر به تسکین علائم خواهد شد.
فیوژن اینتربادی
عمل های جراحی ALIF، PLIF و TLIF برای درمان لیز خوردن مهره ها انجام می شود. LIF سرواژه فیوژن اینتربادی مهره های کمری است. نخستین حرف در سه روش جراحی بیانگر شیوه فیوژن مهره ها ـ جلو، عقب و ترانسفورمینال (پهلو) است.
هر سه روش جراحی ALIF، PLIF و TLIF اهداف مشترکی دارند که عبارت است از:
رفع فشار روی عصب های نخاعی (دکمپرشن)
هم تراز کردن مهره های ستون فقرات
پایدار کردن ستون فقرات
جراح در صورت لزوم می تواند مهره ها را منظم کند. درهرحال اگر فشار از روی عصب ها برداشته شود و ستون فقرات پایدار شود، جراحی موفقیت آمیز محسوب می شود.
پیش آگهی لغزندگی مهره کمر
پیش آگهی بیماران مبتلا به لغزش مهره ها خوب است. اکثر بیماران نتیجه خوبی از طرح درمان محافظه کارانه و غیرجراحی می گیرند. اگر علائم شدید و مستمر باشد، انجام جراحی توصیه می شود تا فضای بیشتری برای ریشه های اعصاب ایجاد شود و در نتیجه درد و علائم پا برطرف شود. جراحی فیوژن به تسکین درد کمر و پشت بدن کمک می کند.
پیشگیری از لغزندگی مهره کمر
لغزندگی مهره کاملاً قابل پیشگیری نیست. بااین حال بعضی فعالیت ها مانند ژیمناستیک، وزنه برداری و فوتبال فشار روی مهره ها را افزایش می دهد و به این ترتیب خطر سر خوردن مهره ها بیشتر می شود.
لغزندگی مهره کمر اغلب در چه افرادی اتفاق می افتد؟
شایعترین فرم سرخوردگی مهره کمر ،اغلب در زنان بعد از سن یائسگی و با وزن بالا اتفاق می افتد. مطالعات علت این موضوع را به تغییرات هومورنی وپوکی استخوان در این دوران مرتبط می دانند.
نویسنده: دکتر نوراله اشراقی جراح مغز و اعصاب
مقالات مرتبط با مقاله لغزندگی مهره کمر
توصیه می کنیم مقالات مرتبط مفید وب سایت را با کلیک روی لینک های کف پای صاف ، گرفتگی عضلات پاها در شب ، اختلاف طول پا ، دررفتگی مکرر شانه ، درد تاندون آشیل ، تزریق در کمر و دیسک ، درمان آرتروز زانو با ورزش ، آرتروز و ساییدگی مفصل لگن ، تشخیص و درمان آرتروز مفصل مچ پا ، بهترین تمرینات کششی برای کمردرد ، درد و تورم زیر زانو در کودکان ، درد استخوان دنبالچه و انگشت ماشه ای (تریگر فینگر) چیست؟ مشاهده نمایید و با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا آنها نیز از این مقالات، استفاده نمایند.
سلام اقای دکتر ،میشه لطف کنید ،ونطرتون رو در مورد این ام ار ای بفرمایید،با تشکر فراوان
Posterior or posterolateral disc displacement:
L5-SQ:none
L4-L5 dis :disc bulging with moderate bilateral neural foramen stenosis.
L3-L4 disc:none
L2-L3 disc:none
L1-L2 disc:none
T12-L1 disc:none
Bones and bone marrow:evidence of L3 laminectomy.
L4 mild degenerative anterolisthesis.
Modic type I&II changes at lumbar endplate.
Distal cord conus medullaris:normal
Paravertebral soft tissues:unremarkable
Lumbar spine curve:mild scoliosis is noted.
سلام. مشکل لغزندگی مهره و دیسک کمر دارید. با توجه به جراحی قبلی، درمانهای غیر جراحی برای شما مناسبتر است.
سلام و عرض ادب و خسته نباشین
آقای دکتور مهر پنجمی من شکسته درمان خانگی برام پیشنهاد کنید چکار کنم تا خوب بشم رفتم دارو دارم میخورم دارو سنتی هست که منو زود خوب کند
دکتور ارتوپد رفتم دارو و آمپول زیاد بهم داد خلی کم خوب شدم این سه هفته است دارو سنتی عطاری جیزی هست بخورم یا غذا زود خوب بشم
سلام.
کمربند طبی آتل دار ببندید، استراحت نسبی داشته باشید.
شکستگی مهره حداقل سه ماه زمان میبره تا خوب بشه