نوروپاتی دیابتی یا بیماری اعصاب محیطی چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص و درمان نوروپاتی دیابتی
What is diabetic neuropathy or peripheral nervous disease?
نوروپاتی دیابتی (بیماری اعصاب محیطی) اختلال در اعصابی است که از مغز و طناب نخاعی سرچشمه می گیرند. بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی ممکن است شرایطی ازقبیل خارش، بی حسی و احساس غیرمعمول، ضعف و دردهای سوزاننده را تجربه نمایند. نوروپاتی منتشر حسی حرکتی شایع ترین نوع بیماری است که سبب تخریب اعصاب محیطی در پاها، ساق پا و دستها میشود.
انتقال دوطرفه پیامهای عصبی بین مغز یا نخاع و اندامهای مختلف بدن از راه اعصاب محیطی صورت میگیرد. علامتهای نورپاتی بیشتر شامل کاهش حس و گاهی اوقات درد در دستها و پاها و ساق پا است. آسیب عصبی ناشی از دیابت میتواند، سبب مشکلاتی در دستگاه گوارش، قلب و کارکرد جنسی شده و موجب سوء هاضمه، اسهال یا یبوست، عفونت مثانه، کاهش قدرت جنسی و تعرق بیش از حد شود. در بعضی افراد ممکن است ضعف و تحلیل عضلات نیز مشاهده شود.
نوروپاتی چه زمانی در افراد مبتلا به دیابت رخ میدهد؟
افراد مبتلا به دیابت ممکن است، در هر زمانی به نوروپاتی دچار شوند اما علامتهای آشکار نوروپاتی معمولا در طول ۱۰ سال پس از تشخیص دیابت، پدید میآیند. مطابق آمارهای موجود میتوان گفت: حدود ۶۰ درصد مبتلایان به دیابت به نوروپاتی مبتلا هستند، اما علامتی ندارند. تقریبا در ۳۰ تا۴۰درصد بیماران دیابتی علامتهای نوروپاتی پدیدار میشوند. نوروپاتی دیابتی به طور معمول در افراد سیگاری، بالای ۴۰سال و کسانی که در کنترل قندخون دچار مشکل بودهاند، رخ میدهد.
علل ایجاد نوروپاتی دیابتی چیست؟
عوامل مختلفی در ایجاد نوروپاتی دیابتی مؤثرند که میتوان از قندخون و قشارخون بالا در افراد دیابتی نام برد. فشار خون بالا ممکن است منجر به از بین رفتن رگهای خونی شود که اکسیژن و مواد غذایی را به اعصاب حمل میکنند. فشارخون بالا سبب تخریب اعصاب نیز میشود. همچنین قندخون بالا روی بعضی فعالیتهای شیمیایی اعصاب اثر میگذارد.
علامتهای نوروپاتی دیابتی چیست؟
علامتهای نوروپاتی طیف گسترده ای دارد. بیحسی و کرختی در پاها اغلب نخستین علامت است. گاهی افراد هیچگونه علامتی ندارند در حالی که بعضی دیگر به علت علامتهای نوروپاتی به شدت ناتوان میشوند. نوروپاتی ممکن است در عدهای موجب پیدایش درد و در گروهی دیگر سبب بیدردی (حس نکردن درد) شود. علامتهای نوروپاتی در ابتدا اغلب خفیف هستند و تا مدتها فرد متوجه این عارضه نمیشود.
آیا نوروپاتی انواع مختلف دارد؟
علامتهای نوروپاتی با توجه به نوع اعصابی که درگیر میشوند متفاوت است. ممکن است اعصاب متعددی درگیر شوند یا فقط یک چند عصب دچار اختلال گردند.
نوروپاتی منتشر حسی حرکتی: این نوع نوروپاتی شایع ترین نوع بیماری است که سبب تخریب اعصاب محیطی در پاها، ساق پا و دستها میشود و علامتها آن عبارتند از: بیحسی و کرختی یا عدم احساس درد و حرارت، درد شدید و گرفتگی در اندامها، حساسیت بیش از حد به لمس، از بین رفتن تعادل بدن. لازم به ذکر است که این علامتها معمولا بارزتر هستند. در این نوع بیماری به علت از دست رفتن حس اندامها ممکن است، فرد دچار آسیبها جدی شود ولی متوجه آنها نشود.
نوروپاتی کانونی: این نوع نوروپاتی معمولا به صورت ناگهانی بروز میکند و روی اعصاب خاصی اثر میگذارد که علامتهای زیر را ممکن است پدید آورد: درد ران ها، درد شدید در ناحیه لگن، درد قفسه سینه، معده یا پهلوها، ناتوانی در دیدن اشیاء، دوبینی، بیحسی یک طرفه صورت، مشکلات شنوایی و نوروپاتی خودکار یا اتونوم (این نوع بیماری، اعصابی را که قلب و اندامهای درونی را عصب دهی میکنند دچار اختلال میکند و علامتهای آن عبارتند از: اشکال در کارکرد مثانه (عدم تخلیه کامل مثانه و تکرر ادرار و)، کاهش توان جنسی، تخلیه کند معده، مشکلات گوارشی مانند احساس پری معده، از دست دادن اشتها، اختلال در بلع غذا، اسهال یا یبوست، کاهش وزن، افت شدید فشار خون زمانی که فرد از حالت نشسته به وضعیت ایستاده برمیگردد (کاهش فشار خون وضعیتی، تعریق.)
نوروپاتی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص نوروپاتی بر پایه علامتها و معاینات بالینی است که توسط پزشک انجام میگیرد. البته روشهای تشخیصی دیگری مانند نوار عصب و عضله نیز وجود دارد.
نوروپاتی دیابتی چگونه درمان میشود؟
هدف از درمان دیابت، رهایی از مشکلات ایجاد شده و همچنین پیشگیری از تخریب بیشتر اعصاب است. نخستین گام کنترل قندخون است زیرا کنترل خوب قندخون از پیدایش مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قلبی پیشگیری میکند. برای کاهش یا دفع مشکلات مختلفی که افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی دارند، روشهای گوناگونی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره میشود.
رهایی از درد اندامها: درمان درد ناشی از نوروپاتی، پشتکار و مداومت میخواهد. مهمترین مسئله پیگیری منظم درمان است، حتی در مواقعی که درد فراموش شده باشد. درد را میتوان به روشهای زیر کنترل کرد:
بهبود در نحوه کنترل دیابت، مثلا در مواردی که قرصها نمیتوانند قندخون را به خوبی کنترل کنند، ممکن است تزریق انسولین یکی از راههای درمان باشد. مسکنهای ساده مانند استامینوفن به طور منظم استفاده شوند. مسکنهای قوی شبها مورد استفاده قرار گیرند. برخی از قرصهایی که برای درمان نوروپاتی ناشی از دیابت به کار میروند. این داروها همچنین دارای اثر مضاعف در بهبود کیفیت خواب هستند. استفاده از پمادهای مسکن موضعی روی پاها گاهی کمک کننده است. یک محرک الکتریکی عصب نیز ممکن است کمک کننده باشد.
روشهای درمانی دیگر مانند بلوک عصب (که در درمانگاه درد انجام میشود) یا مصرف ویتامینها ممکن است به صورت آزمایشی به کار برده شوند، ولی اغلب چندان کمککننده نیستند. روغن گل پامچال نیز ممکن است اثر محافظت کننده اندکی بر نوروپاتی داشته باشد، ولی درد را تسکین نمیدهد.
اگر شما استفاده از یک درمان مکمل را انتخاب میکنید، به خاطر داشته باشید که باید در کنار سایر درمانها بکار برده شود نه به عنوان درمان اصلی و جایگزینی برای درمانهایی که پزشک به شما توصیه کرده است.
مقالات مرتبط با مقاله نوروپاتی دیابتی یا بیماری اعصاب محیطی
توصیه می کنیم مقالات مرتبط مفید وب سایت را با کلیک روی لینک های تزریق بوتاکس ، انحراف انگشت شست پا ، تخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، واریس ، ورزش برای بیماران دیابتی و بعد از جراحی تعویض مفصل زانو مشاهده نمایید و با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا آنها نیز از این مقالات استفاده نمایند.